LOVECRAFT COUNTRY. Recenzja książki, na podstawie której powstał serial HBO
Autor: Kuba Koisz
10 sierpnia 2020
Trawestacja czy rozwinięcie? Trudno jest dopatrywać się w książce Matta Ruffa typowej, postmodernistycznej mikstury, która bierze znane motywy, a następnie wywraca je, jak tylko może jedynie w celach zabawowych. Warstwy, z których składa się ta książka, prowadzą do dekonstrukcji nie tylko popkultury. Owszem, tytuł książki sugeruje, że zaczerpnięto tutaj bardzo sporo z prozy Howarda Phillipsa Lovecrafta, a szczególnie z mitologii Cthulhu, ale nie jest to eksperyment literacki w stylu Przedwiośnie żywych trupów.
Matt Ruff traktuje prozę wizjonera z Providence śmiertelnie poważnie, dopatrując się w niej metafory systemowego rasizmu, a także największych demonów, jakie skrywa obecnie Ameryka – systemowego wykluczenia. Chyba dokładnie tę samą wartość dostrzegła w powieści stacja HBO, która na kanwie Lovecraft Country postanowiła oprzeć swój najnowszy serial.
O prozie Lovecrafta, jeśli interesujemy się literaturą grozy, wiemy bardzo dużo, wszak to jeden z najchętniej cytowanych autorów. Nikt nie potrafił tak soczyście, gęsto, a jednocześnie w sposób nieprzegadany opisać narastające szaleństwo w obliczu ujrzenia tajemnicy. Nawet, jeśli jego książki nie doczekiwały się (choć ostatnio zaczęło się to zmieniać) satysfakcjonujących ekranizacji, to wiele motywów oraz tropów z opowiadań Lovecrafta przedarły się do popkultury i zagnieździły w niej na stałe. Same motywy dna oceanu oraz “mackowatego” zła są niczym nowym, bowiem opierają się na archetypach gatunku, ale to właśnie pisarz uczynił z nich kanon współczesnego horroru. Matt Ruff zdaje się jednak nie pochylać czołobitnie nad klasyką, snując własną, równie przerażającą opowieść. A ubierając to w szaty powieści drogi, buduje podwaliny pod serial, który być może zaskoczy nas wszystkich, jeśli tylko utrzyma temperaturę oraz gęstość materiały wyjściowego. Dostrzega w nim coś jeszcze – Lovecraft był rasistą.
Atticus Turner to czarnoskóry weteran wojny koreańskiej i miłośnik science fiction, który musi stawić czoło organizacji KKK, mitologicznym potworom i Ameryce z przepołowionym sercem – wszystko to w czasie podróży ze swojego domu w South Side w Chicago do odległego Massachusetts w celu odnalezienia zaginionego ojca. Wraz z nim rusza wujek George, autor wydawanego corocznie The Safe Negro Travel Guide (poradnika dla podróżujących afroamerykanów), kierowca Pickard oraz Letitia Dandridge, przyjaciółka Atticusa z dzieciństwa. Okazuje się, że ta odyseja to zaledwie początek serii dziwacznych przygód, które wciągają rodziny Turnera i Dandridge’a w starożytne rytuały, tajemne magiczne teksty (tak, Necronomicon znany z książek Lovecrafta pojawia się również tutaj), alternatywne wszechświaty i macki starożytnych potworów, które wyśnił w swojej malignie Lovecraft. Smaczków tej podróży dodają metakomentarze – bohaterowie zdają sobie sprawę z tego, jaka mitologia stanęła im na drodze (w przenośni i dosłownie), a w pewnym momencie sami odnoszą się do swojej wiedzy na temat twórczości mistrza horroru. I dopiero wtedy robi się naprawdę przerażjąco.
Fikcja oraz realizm mieszają się więc tutaj z kontrolowaną pulpą, a książka pod warstwą grozy skrywa w sobie głęboką krytykę współczesnej Ameryki, jej wyboistych ścieżek historycznych, otchłani nietolerancji, grzechów oraz karmienia się krwią niewinnych osób, niczym w starożytnym rytuale. Czytelnik sam musi zanurzyć się w gęstej topieli, aby na dnie odnaleźć niekoniecznie wygodne dla niego prawdy o nim samym. Ta świetna, trzymająca w napięciu książka jest więc idealnym materiałem na serial, który ma szansę jako pierwszy ugryźć nie tylko wizualny koszmar, który na bazie Lovecrafta można stworzyć, ale przede wszystkim – ten idiologiczny. Największe potwory bowiem nie skrywają się niczym Cthulhu na dnie oceanów, ale głęboko w ludzkich sercach.
Autor: Matt Ruff
Tytuł oryginalny: Lovecraft Country
Wydawca : Harper
Stron : 329
Ocena: 80/100
Redaktor
Z wykształcenia polonista i kulturoznawca. Stworzyły go filmy, może go też zabiją.
