Kraty, ciasne pomieszczenia, przemoc, obawa o własne życie… To właśnie te rzeczy są chlebem powszednim bohaterów poniższego rankingu. Zabierając się do niego, brałem pod uwagę wiele obrazów o więziennej tematyce, z których wybrałem 15 moim zdaniem najlepszych pozycji. Warto na wstępie zaznaczyć, że nie uwzględniłem żadnych filmów dokumentalnych, lecz skupiłem się na fabularnych dziełach. Niektóre z nich w większym lub mniejszym stopniu oparte są o prawdziwe wydarzenia. Nie przedłużając, zaczynajmy zestawienie wskazujące najlepsze filmy więzienne!
Ranking piętnastu filmów, które określić można jako najlepsze filmy więzienne rozpoczynamy kinem europejskim. Głównym bohaterem hiszpańskiej Celi 211 jest początkujący strażnik więzienny Juan Oliver, który ulega wypadkowi podczas szkolenia. Budzi się w jednej z cel i uświadamia sobie, że w zakładzie karnym wybuchł bunt. Żeby przetrwać, musi wtopić się w tłum i zdobyć przychylność przywódcy zamieszek – Malamadre’a. Film Daniela Monzóna już w pierwszej scenie obiecuje brutalność i realizm. O ile z tym pierwszym się mogę zgodzić, to z tym drugim niekoniecznie, gdyż momentami jesteśmy świadkami naprawdę nielogicznych działań bohaterów. Pomimo tego Cela 211 oferuje niezobowiązującą rozrywkę ze świetnym aktorstwem, która potrafi przykuć do ekranu. Warto więc poświecić jej czas.
https://www.youtube.com/watch?v=M1MNb836IGw
Trzecia odsłona cyklu opowiadająca o walkach w zakładach karnych. Tym razem mamy do czynienia z naprawdę większym wydarzeniem – międzynarodowym turniejem największych więziennych zabijaków, i to nie byle jakich – każdy odznacza się różnymi umiejętnościami i stylem walki, toteż starcia są naprawdę efektowne i przyjemne dla oka. Po raz kolejny spotykamy się z Urim Boyką granym przez Scotta Adkinsa, lecz w porównaniu do poprzedniej części wysunął się on na pierwszy plan. Paradoksalnie, mimo iż ten recydywista nie zasługuje na naszą sympatię, to naprawdę trudno mu nie kibicować. Undisputed 3 ma swoje błędy, głównie przewidywalną, schematyczną fabułę, ale w filmach-bijatykach przecież o to nie chodzi. Chodzi tu przede wszystkim o walki, a są one na naprawdę wysokim poziome. Aż chce się czekać na kolejną część, która już niebawem.
https://www.youtube.com/watch?v=wblnl22ofvg
Poznajcie Wade’a Portera. Wade jest przykładnym ojcem oraz kochającym mężem rozkręcającym własny biznes. Wygląda na to, że ma już wszystko, czego chce w życiu osiągnąć każdy mężczyzna. Jego przyszłość przestaje być obiecująca, kiedy staje w obronie rodziny przed włamywaczem nieumyślnie powodując jego śmierć. Trafia tym samym do więzienia o zaostrzonym rygorze, gdzie tamtejsza legenda w osobie Johna Smitha zostaje jego mentorem. Skazaniec jest typowym dla gatunku filmem. Obserwujemy początkową bezradność bohatera, próbującego pogodzić się ze swoim losem, problemy, z którymi w międzyczasie musi zmierzyć się jego małżonka, konieczność zbratania się z określoną więzienną grupą oraz wyżywających się na kryminalistach strażników. Jak widać, obraz Rica Romana Waugha oryginalnością nie grzeszy, ale co by nie mówić, ma on swój klimat, który w połączeniu z naprawdę dobrą grą aktorską (Val Kilmer na duży plus!) jest ciekawą pozycją do wieczornego browara.
https://www.youtube.com/watch?v=Sr0zDhqfOVo
Czas odpowiedzieć sobie na pytanie, do jakich czynów jest zdolny człowiek, żeby tylko zyskać sławę. Odpowiedź na to pytanie zna dzieło Nicholasa Windinga Refna – Bronson. Ogarnięty żądzą rozgłosu Michael Peterson robi wszystko, byleby tylko otrzymać tytuł najbrutalniejszego więźnia w Wielkiej Brytanii, w czym pomaga mu jego alter ego – Charles Bronson. To jest jeden z tych filmów, które warto obejrzeć z jednego i (musicie mi uwierzyć) wystarczającego powodu – Toma Hardy’ego. Jeśli myślicie, że w Legend lub w Zjawie pokazał pełnię swoich możliwości, to z całą pewnością nie oglądaliście Bronsona. To tutaj ujawnia swój prawdziwy talent. Nie tylko gra Charlesa, ale się nim staje, dając nam wspaniały spektakl. Mimo że postać grana przez Hardy’ego jest psychopatą, teoretycznie postacią negatywną, to właśnie jemu kibicujemy w czasie seansu, jakby był jedyną normalną osobą w swoim społeczeństwie. Aż dziw bierze, że za tę rolę Hardy nie dostał nawet nominacji do Oscara czy BAFTA.
https://www.youtube.com/watch?v=GMJ1c3qxOWc
Pora na polską produkcję w zestawieniu wskazującym najlepsze filmy więzienne. Konrad Niewolski w swoim filmie bardzo dobrze ukazał ówczesną ponurą szarą rzeczywistość więziennego społeczeństwa. „Symetria” opowiada historię bezrobotnego absolwenta geografii, który niesłusznie zostaje oskarżony o napaść na staruszkę. Postanawia on dołączyć do grupy grypsujących – elity zakładu karnego, kierującej się własnym kodeksem. Wraz z bohaterem widz zostaje wprowadzany w zwyczaje oraz poznaje slang jego współlokatorów. Z kolejnymi minutami seansu jesteśmy świadkami metamorfozy Łukasza – z zastraszonego dzieciaka w wiernego kodeksowi „gita”. Fabularnie film nie oferuje nic ponad to, jednak na szczególne uznanie zasługują kreacje Andrzeja Chyry oraz Borysa Szyca, a także nadające odpowiedni klimat, klaustrofobiczne zdjęcia Arkadiusza Tomiaka. Dla nich zdecydowanie film warto zobaczyć.
https://www.youtube.com/watch?v=49PFM4AKhIM
Zmieńmy trochę klimat i przenieśmy się teraz do kolonii karnej w Gujanie Francuskiej. To właśnie tu zostaje zesłany nasz protagonista Henri „Papillon” Charriere, niesłusznie skazany za zabójstwo kieszonkowiec. We współpracy z również osadzonym bankierem Lousiem Degą obmyśla plan ucieczki. Poza niesamowitymi zdjęciami oraz wpadającą w ucho muzyką dzieło Franklina J. Schaffnera to niezwykły popis aktorski nieżyjącego już Steve’a McQueena. Dzięki jego wspaniałej kreacji widz angażuje się w oglądaną historię i potrafi czuć choć cząstkę tego, co tkwi w sercu głównego bohatera. Film ten jest pięknym obrazem walki o przetrwanie, gdzie jest również miejsce na przyjaźń dwóch mężczyzn, dla których priorytetem jest zdecydowanie wolność.
https://www.youtube.com/watch?v=lW_IWHw3z-U
Laureat Grand Prix Festiwalu w Cannes przedstawia życie młodego Araba Malika osadzonego w zakładzie karnym na sześć lat. To właśnie tam rozpoczyna się jego droga od nic nieznaczącego analfabety usługującego rządzącym miejscem Korsykanom do mającego władzę nad potężną organizacją gangstera. W pewnym sensie film Jaques’a Audiarda wydaje się być francuską odpowiedzią na klasyki pokroju Ojca Chrzestnego czy Człowieka z Blizną, tylko że dziejącą się w innej społeczności Przez 2,5 godziny z zapartym tchem śledzimy kolejne poczynania Malika, aż do finału. Ciekawie zaznaczone są różnice rasowe, szczególnie widoczne podczas scen na spacerniaku. Możemy zobaczyć wyraźny podział na Korsykan i muzułmanów. Niepokojące jest, że obraz już w 2009 roku pokazywał rosnącą szybko liczebność tych drugich. Jeśli weźmiemy pod uwagę obecną sytuację demograficzną w Europie Zachodniej, to trudno zaprzeczyć, iż tytuł dzieła Audiarda nie jest kwestią przypadku.
https://www.youtube.com/watch?v=lTl5usTXsHw
Kolejna pozycja na liście przedstawiającej najlepsze filmy więzienne to absolutny klasyk z Clintem Eastwoodem w roli głównej. Opowiada prawdziwą historię pierwszej i jedynej ucieczki z Alcatraz – więzienia, z którego nikomu nie udało się wcześniej uciec. Film może nie porywa za bardzo widza, ale jest w nim coś, co przykuwa naszą uwagę. Najważniejsze jest to, że reżyser Don Siegel nie przemyca w swoim dziele żadnych wymyślnych ideologii i moralitetów. Otrzymujemy obraz pokazujący tylko i wyłącznie obmyślenie planu ucieczki i jego konsekwentną realizację. I to w zupełności wystarcza oraz satysfakcjonuje. Wydaje mi się także, że to właśnie stąd inspirację czerpali twórcy Skazanego na śmierć.
https://www.youtube.com/watch?v=j8c7vTZYVEw
Kolejny klasyk z lat 70. oparty na prawdziwych wydarzeniach. Główny bohater, młody Amerykanin Billy Hayes zostaje aresztowany za próbę przemytu marihuany i osadzony w tureckim więzieniu. Tam poddawany jest okrutnym mękom i torturom. Jest to świetny film trzymający w napięciu od początku do końca. Wspaniale ukazuje pogrążanie się bohatera w smutku i tęsknocie za rodzinnym krajem, co dalej prowadzi do utraty zmysłów. Jedynym jego celem staje się złapanie nocnego ekspresu (ucieczka), w czym bohaterowi kibicujemy aż do finału filmu. Świetne kino, okraszone wspaniałą muzyką, które na pewno docenią kinomaniacy. Jeśli chcesz znać najlepsze filmy więzienne to Midnight Express musisz obejrzeć obowiązkowo!
https://www.youtube.com/watch?v=buDEEC7tKv4
Wprawdzie akcja filmu nie jest osadzona głównie w więzieniu, ale to właśnie przeżycia z nim związane miały decydujący wpływ na osobowość głównego bohatera. We wcześniej wspomnianej Symetrii niewinny, zastraszony student zmienia się w gita z krwi i kości, a tutaj mamy do czynienia z procesem odwrotnym – bezlitosny, oddany całkowicie własnym poglądom neonazista przeistacza się w dobrego człowieka, dla którego największym priorytetem staje się rodzina. To nie jest jednak takie łatwe, gdyż podczas odsiadki jego młodszy brat również dołączył do niebezpiecznego skinheadowego środowiska. Rodzinny dramat został bardzo dobrze zarysowany, a finał historii braci Vinyard daje wiele do myślenia przy niezbyt wygórowanym patosie. Obsada daje radę: Derreck Vinyard jest genialnie i niesamowicie wiarygodnie zagrany przez Edwarda Nortona. Z całą pewnością to jedna z jego najlepszych kreacji w karierze. Drugi plan także nie został potraktowany po macoszemu. Na uwagę zasługują także: Edward Furlong grający młodszego Vinyarda – Daniela, oraz Avery Brooks, wcielający się w czarnoskórego nauczyciela – Boba Sweeneya. Dodatkową zaletą filmu Tony’ego Kaye’a jest ukazanie retrospekcji w czarno-białych odcieniach, co nie służy tylko zobrazowaniu przeszłości głównego bohatera, lecz także tego, jak kiedyś dzielił on społeczeństwo: na ludzi białych i tych innej rasy. Wydawałoby się, iż polski tytuł nijak ma się do oryginalnego (American History X), ale w rzeczywistości obserwujemy na ekranie ludzi ogarniętych nienawiścią, która, jak w swoim wypracowaniu napisał Daniel, jest ciężarem.
https://www.youtube.com/watch?v=XfQYHqsiN5g
Jeszcze raz przenieśmy się do Europy. W 1971 roku grupa psychologów uniwersytetu w Stanford postanowiła przeprowadzić symulację więziennego życia, w której wzięło udział kilku studentów nieskalanych kryminalną przeszłością. Zostali podzieleni na strażników i skazańców. Z dnia na dzień eksperyment coraz bardziej wymykał się spod kontroli. Te właśnie wydarzenia stały się bazą dla scenariusza filmu Olivera Hirschebiegela. Oczywiście na potrzeby obrazu wiele scen zostało wyolbrzymionych, ale czy jest to rzeczywiście jego wada? Niekoniecznie – dzięki temu możemy mocniej przeżyć to, co nasze króliki doświadczalne. Ekstremalne sytuacje z ich udziałem mocniej oddziałują na widza i nieodwołalnie zostają w jego głowie. Świetne, wbijające w fotel kino, każące się poważnie zastanowić nad naturą człowieka. Miłośnicy psychologicznych filmów na pewno będą wniebowzięci.
https://www.youtube.com/watch?v=67llDv40TGg
Znakomity debiut Steve’a McQueena, twórcy późniejszego Wstydu i Zniewolonego. Akcja filmu rozgrywa się w irlandzkim więzieniu, gdzie członkowie terrorystycznej organizacji IRA walczą o zmianę swojego statusu na więźniów politycznych. Kiedy protesty „koc” i „bez mycia” nie przynoszą skutku, postanawiają uciec się do jeszcze bardziej radykalnych czynów – wprowadzić strajk głodowy. Jednym z osadzonych jest Bobby Sands, w którego brawurowo wcielił się mało wówczas rozpoznawalny Michael Fassbender. Rola ta otworzyła mu drzwi do międzynarodowej sławy. Dzieło McQueena jest prawdziwie surowym i realistycznie nakręconym obrazem. Widok pobrudzonych fekaliami ścian cel oraz wychudzonych nagich ciał potrafią na długo osiąść w pamięci widza. Mocne, bezlitosne kino, testujące wytrzymałość widza, po którym aż chce się wziąć prysznic.
https://www.youtube.com/watch?v=K9IiUbBV4zc
Podium rankingu prezentującego najlepsze filmy więzienne otwiera jeden z tych filmów, które każdy nawet najmniej zainteresowany kinem powinien znać. Czytelnicy prozy Stephena Kinga doskonale wiedzą, że bardzo ciężko jest przenieść na ekran twórczość mistrza grozy. W 1994 roku sztuka ta jednak wspaniale udała się Frankowi Darabontowi. Jego film Skazani na Shawshank, oparty na kingowskim opowiadaniu o tym samym tytule, opowiada historię młodego bankiera skazanego na podwójne dożywocie w więzieniu w Shawshank. Dzieło Darabonta nie bez powodu widnieje na pierwszych miejscach rankingów filmowych serwisów. Istnieje wiele powodów, dla których ma pełne prawo się tam znajdować. W czasie seansu historia potrafi wzbudzić wiele emocji w widzu: współczucie, sympatię wobec skazańców, nienawiść do strażników i samego naczelnika. Momentami bawi, szokuje oraz wzrusza, żeby na samym końcu kompletnie nas zaskoczyć i rozłożyć na łopatki. Aż smuci fakt, że mimo tylu nominacji Akademia nie potrafiła docenić historii Shawshank.
https://www.youtube.com/watch?v=NmzuHjWmXOc
Najmłodsza z wszystkich podanych pozycji, bo z 2013 roku. Jest dla mnie totalną niespodzianką. Względem Starred Up nie miałem żadnych oczekiwań, a tu się okazuje, że Brytyjczycy przy niskim (2 mln) budżecie potrafią zrobić kawał mocnego, odważnego kina i przy okazji wprowadzić do tematu odrobinę świeżości. Film oparty jest na doświadczeniach scenarzysty Jonathana Assera, który niegdyś pracował jako wolontariusz w więzieniu w Wandsworth. Opowiada historię epatującego agresją nastolatka Toma Love’a, przeniesionego z poprawczaka do zakładu dla najgroźniejszych kryminalistów, w którym swój wyrok odsiaduje także jego ojciec. Aktorstwo w filmie Davida Mackenziego stoi na bardzo wysokim poziomie. Wszyscy, zwłaszcza Jack O’Connell oraz Ben Mendelsohn, spisali się na medal. Fabuła trzyma w napięciu do samego końca i wciąga tak bardzo, że nawet nie zauważamy, iż przez cały seans w tle brakuje muzyki. Starred Up nie jest jakoś specjalnie znanym filmem, ale kto interesuje się więzienną tematyką, nie może przejść obok niego obojętnie, bo naprawdę warto!
https://www.youtube.com/watch?v=C4iseCjFnWk
Pewnie spodziewaliście się, że w końcu się pojawi w zestawieniu. O ile miałem problem z ustaleniem kolejności wcześniejszych pozycji, to tutaj od początku pomysłu na ranking byłem pewny, że na najwyższym stopniu podium postawię Zieloną Milę. Co sprawia, że ten film jest tak wyjątkowy? Jest to kolejny owoc współpracy Franka Darabonta z utworem Stephena Kinga Ten owoc znowu smakuje i to jeszcze lepiej. Lider rankingu opowiada historię strażnika Paula Edgecomba (Tom Hanks), którego jednym z obowiązków jest odprowadzanie najgorszych kryminalistów na krzesło elektryczne, wzdłuż więziennego korytarza zwanego Zieloną Milą. Jego ogarnięte rutyną życie zmienia się, kiedy do jego miejsca pracy przybywa obdarzony darem uzdrawiania John Coffey. W sumie ocieram się o hipokryzję, stawiając obraz z fantastycznym wątkiem na pierwszym miejscu wśród filmów, od których wymaga się przede wszystkim realizmu, ale mam ku temu wiele powodów. Po pierwsze obsada, która w pełnym składzie zasługuje na oklaski, a szczególnie zmarły 4 lata temu Michael Clarke Duncan w roli olbrzymiego, bojaźliwego skazańca, obdarzonego szczególnym darem. Ostatnia scena z jego udziałem potrafi sprawić, by nawet największy twardziel poryczał się jak bóbr. Co więcej, film nie jest przy tym nad wyraz ckliwy. Jest bardzo dobrze wyważony i nie sposób się przy nim nudzić. Ponad 3-godzinne dzieło wciąga, pozostawia widza z pytaniem, kiedy ten czas minął tak szybko, oraz zostaje w jego głowie na bardzo długo. W umyśle rodzi się nadzieja na to, że Stephen King napisze kolejne wspaniałe tomiszcze, na podstawie którego Frank Darabont nakręci kolejne wielkie działo. Oby się tak stało!
https://www.youtube.com/watch?v=ctRK-4Vt7dA
Ilustracja wprowadzenia: kadr z filmu Skazani na Shawshank
dałeś niby 15 najlepszych filmów więziennych ale powiem ci ze film Więzienie z 1988 roku przebija te całq zielonq mile i tamte pozostałe 14 – to jest klasyk nad klasykami stwierdziłem to sam osobiście ;czyli taki kowalski ze wsi który ma trochę pojęcia o filmach ponieważ zagorzałym jestem kinomanem i powiem ci jeszcze ze najlepszq Komediq jest … Nie wiem , najlepszym filmem sensacyjnym jest.. też KUWA Nie wiem ponieważ jest tego duzo , ale co chodzi o film więzienny to tylko ten z 1988 roku i tu niema nad czym się zastanawiać początek samego filmu jest boski zresztq tak samo jak dalej , cały zrobiony z niezwykłymi pomysłami nie jest to horror Straszy typu klqtwa czy przystanek na 15 zakręcie Ale jak mówię jest ten film DOBRY ”Nigdy w życiu lepszego o wiezieniu nie obejrzałem; a ty KUWO go nawet nie wymieniłeś ,pozdrawiam cie nie ogarnięty Człowieku i następnym razem jak już o czymś będziesz robił zestawienie to zrób to dobrze i KRÓLA chodziarz postaw w ostatnim rzędzie a nie go omijać ŻAŁOSNE
>gdy dajesz zieloną milę jak film o więzieniu
> XD