TOP10 – Wybieramy najlepsze filmy Johna Wayne’a

Każdy gatunek filmowy, tak jak i każda dziedzina w życiu ma swojego jednego, najważniejszego przedstawiciela. I tak np. musical – Fred Astaire, Sci-fi – „Gwiezdne wojny”, a western ma Johna Wayne’a. Jest on dla tego gatunku tym, kim Michael Jordan jest dla koszykówki, a Elvis dla rock’n’rolla – ikoną, symbolem i legendą, kimś, kto nadał nurtowi nowy bieg. „Duke” jest często porównywany z Clintem Eastwoodem, ale niech przemówią liczby – Clint zagrał „tylko” w około dwudziestu westernach, a Wayne? 83! Zagrał w ponad 150 filmach wcielając się w kowbojów, szeryfów, żołnierzy, detektywów, a ran nawet w pilota samolotu pasażerskiego i Czyngis-chana. I choć znany bardzo w filmie wojennym, to zdecydowanie bardziej utożsamiany jest z rewolwerem i kapeluszem. Spośród okazałego dorobku aktora wybraliśmy 10 najlepszych filmów w jakich zagrał. Poniżej przekonacie się, czy wygrały tylko westerny – zapraszamy!

10. „Piaski Iwo Jimy” (1949)

https://www.youtube.com/watch?v=pSAhMDp0zw4

Choć początkowo nie chciał w tym filmie zagrać, John Wayne zmienił zdanie za namową ludzi z Marines, dla których obraz ten miał być ratunkiem w czasach redukcji budżetu wojska.

„Piaski Iwo Jimy” obrazują prawdziwą historię z czasów II wojny światowej. Wymagający i surowy sierżant John Stryker szkoli pluton Marines. Musi zmienić rekrutów w twardych żołnierzy – jego metody nie odpowiadają podopiecznym, którzy są wycieńczeni nakładem prac. Skuteczność treningów zostanie niebawem sprawdzona w poważnej bitwie na wyspie Iwo Jima.

9. „Rewolwerowiec” (1976)

https://www.youtube.com/watch?v=i7QQD5xoxfw

Ostatnie dzieło w karierze Duke’a i zarazem jedno z najlepszych. Rozpoczyna się krótkim streszczeniem życia bohatera za pomocą zrywek ze starych filmów Wayne’a – tak poznajemy młodego Johna Booksa, choć za chwilę ukazuje się już bohater stary i ewidentnie na końcu swej życiowej ścieżki.

W Carson City doktor E.W. Hostetler (James Stewart) diagnozuje u Booksa raka i daje mu kilka tygodni życia. Podstarzały rewolwerowiec decyduje się wynająć pokój u miejscowej wdowy i uporządkować swoje sprawy z licznymi wrogami. Główny bohater ma wiele wspólnego z aktorem – obaj zmagają się z chorobą i obaj „żegnają się” – Books z życiem, a Wayne z filmowym światkiem.

8. „Rzeka czerwona” (1948)

https://www.youtube.com/watch?v=J_pvgtMm0mg

Pierwszy z pięciu filmów, jakie nakręcił Howard Hawks z Johnem Wayne’em i również pierwszy western reżysera. Wcześniej dał on nam m.in. „Człowieka z blizną”, „Mieć i nie mieć” oraz „Wielki sen”.

Tom Dunson (Wayne) razem z kompanem Garthem (Walter Brennan) osiedlają się na wielkiej ziemi. Dunson chce stworzyć tu sporą hodowlę, choć na razie mają jedną krowę i byka, którego przyprowadził młody chłopak Matt – on sam stanie się przybranym synem Toma. Mija 14 lat i choć Dunson dopiął swego, ma kilka tysięcy sztuk bydła, to przez wojnę secesyjną stoi na skraju bankructwa. Decyduje się więc na trudną wyprawę ze swoim stadem, by sprzedać je w odległym Missouri. Po drodze dochodzi jednak do wielu konfliktów i buntów między pracownikami a szefem. W końcu Matt (Montgomery Clift) przejmuje stery za aprobatą załogi i zostawia Dunsona samego, a ten obiecuje się zemścić…

7. „El Dorado” (1966)

https://www.youtube.com/watch?v=pS6NbxZYU9o

Zarówno „El Dorado” jak i późniejsze „Rio Lobo” są uważane za luźne wznowienia „Rio Bravo” – i trudno się dziwić, bo mają podobną konstrukcję i fabułę.

John Wayne jako rewolwerowiec Cole Thornton na zlecenie właściciela ziemskiego Barta Jasona wyrusza do miasteczka El Dorado w celu przegonienia pewnej rodziny – Jason chce przejąć ich farmę i znajdujące się tam źródła wody. Na miejscu Thornton rezygnuje z wykonania zadania, nie chce też dodatkowo sprzeciwić się szeryfowi (Robert Mitchum), który jest jego starym przyjacielem. Niedługo potem do Cole’a dociera wieść, że Jason wynajął bandę do wykonania swojego planu i El Dorado zostanie zaatakowane. Thornton powraca do miasteczka, by pomóc szeryfowi odeprzeć atak bandziorów.

6. „Człowiek, który zabił Liberty Valance’a” (1962)

https://www.youtube.com/watch?v=bN0onE09-8c

Dwaj wielcy aktorzy, Wayne i James Stewart po praz pierwszy razem na ekranie. Senator Ranson Stoddard (Stewart) przyjeżdża z żoną Hallie (Vera Miles) do Shinborne na pogrzeb przyjaciela Toma Doniphona (Wayne). Wywołuje to poruszenie w miasteczku, bo nikt nie wiedział, że Tom miał przyjaciół. Senator jest miejscowym bohaterem za sprawą czynu sprzed lat – postawił się Liberty Valance’owi (Lee Marvin), groźnemu bandycie. Akcja przenosi nas następnie kilkadziesiąt lat wstecz, by pokazać pierwszy przyjazd Stoddarda do miasteczka, jeszcze jako studenta prawa. Wkrótce wypowiada wojnę terroryzującemu miasteczko Valabce’owi, ale nie sam nie wie na co się pisze – starcie jest już nieuniknione, więc z pomocą przychodzi rewolwerowiec Doniphon, który zapoznaje Ransona z bronią. Skutki są mizerne, a od tego zależy jego życie…

5. „Dyliżans” (1939)

https://www.youtube.com/watch?v=gTK75Sf-uvI

„Dyliżans” był przełomem w karierze Wayne’a – zerwał w końcu z filmami klasy B i trafił do pierwszej ligi.

Fabuła jest banalna, ale jakże świetna w swej prostocie. Przez pustynię jedzie dyliżans. Wiezie do miasteczka skrajnie różnych pasażerów, m.in. kobietę w ciąży, szulera, bankiera, pijaka i sprzedawcę whiskey. Na trasie dołącza do nich uciekinier Ringo Kid (Wayne). Atmosfera jest kameralna, akcja toczy się głównie we wnętrzu pojazdu. Prowadzone są rozmowy, rozmyślenia i kłótnie, ujawniane też są prawdziwe charaktery współpasażerów. Konflikty odchodzą w zapomnienie, gdy dyliżans atakują Indianie…

4. „Noc nad Pacyfikiem” (1954)

https://www.youtube.com/watch?v=puhkZ1xBLV0

O tym prekursorze kina katastroficznego wspominałem już w zestawieniu nieznanych filmów, które trzeba obejrzeć. John Wayne jako Dan Roman pilotuje samolot lecący z Hawajów do San Francisco . Zaistniałe problemy z silnikiem wywołują wśród pasażerów panikę, nad którą musi zapanować załoga. Podróżnych poznajemy w trakcie filmu, wiemy kim są, a dzięki retrospekcjom widzimy też jak spędzali czas na Hawajach. Przeplatane jest to z dziejącą się aktualnie kryzysową sytuacją na pokładzie i poczynaniami obsługi w celu zażegnania problemu.

3. „Poszukiwacze” (1956)

https://www.youtube.com/watch?v=wHJwDdUxHL4

Duke kontra Komancze. Weteran wojny secesyjnej Ethan Edwards (Wayne) powraca do rodziny brata, ale na miejscu rusza z pomocą kapelanowi Claytonowi (Ward Bond), który ściga złodziei bydła. Okazuje się, że to sprawka Indian, którzy zabili i zwierzęta i pozostałych w domach dorosłych – porwali za to dwie bratanice Edwardsa. Ethan razem z bratankiem Pawley’em (Jeffrey Hunter) próbują odszukać dziewczynki – zajmie im to kilka lat, w ciągu których Ethan straci bohaterskie intencje i całkowicie znienawidzi Komanczów.

Film urzeka wspaniałymi krajobrazami i pięknymi plenerami dzięki panoramicznym zdjęciom w technologii VistaVision. Amerykański Instytut Filmowy umieścił „Poszukiwaczy” na pierwszym miejscu najlepszych westernów wszech czasów.

2. „Prawdziwe męstwo” (1969)

https://www.youtube.com/watch?v=tN-j4GDqjv4

Tytuł kojarzy Wam się zapewne z remakiem braci Coen z Jeffem Bridgesem. Co prawda wyszedł im porządny film, ale to pierwowzorowi warto poświęcić więcej uwagi. Mattie Ross, młoda dziewczyna, chce za wszelką cenę zabić mordercę swojego ojca, Toma Chaney’a. Sama nie ma szans, więc szuka pomocnika. Ostatecznie wynajmuje zapijaczonego gbura,
szeryfa Roostera Cogburna. Dołącza też do nich  młody Le Boeuf. Wkrótce cała trójka rusza w pościg za mordercą. Główny bohater stworzony przez Wayne’a ma ciężki charakter i jest trudny w obyciu. Ale nie poddaje się i mimo początkowej niechęci do swych kompanów pomaga im. Krótko mówiąc, Cogburn wykazał się prawdziwym męstwem pomagając Mattie pomścić śmierć ojca. Jedyny Oscar jakiego Duke otrzymał, był właśnie za ten film.

1. „Rio Bravo” (1959)

https://www.youtube.com/watch?v=RlAF1DPLIAI

Na szczycie plasuje się dzieło Howarda Hawksa z 1959 roku. Szeryf John T. Chance aresztuje za morderstwo Burdette’a – niestety wie, że przestępca ma wpływowego brata, który na pewno będzie chciał go odbić. A do obrony John ma tylko staruszka Stumpy’ego (Walter Brennan) i amatora mocnych trunków Dude’a (Dean Martin), niegdyś znakomitego strzelca. Nie ma zamiaru prosić o pomoc mieszkańców nie chcąc wciągać ludzi w coś co ich nie dotyczy, a najbliższe dni będą niepewne dla szeryfa i całego miasteczka.

Oprócz wątku głównego jest też kilka pobocznych – Chance chce pomóc Dude’owi wyjść z nałogu, a także nawiązuje romans z niedawno przybyłą kobietą. Historia może nie należy do oryginalnych, ale znacznie ważniejsze są znakomite, różnorodne postacie i panująca lekka atmosfera mimo stałego zagrożenia ze strony wrogów. Widać to szczególnie w pięknej scenie, kiedy to Dude, Stumpy i młody pomocnik Colorado (Ricky Nelson) nucą piosenki pilnując przy tym więźnia.