Lśnienie – Ciekawostki

• Z racji tego, że Danny Lloyd był wówczas bardzo młody i pierwszy raz pracował przed kamerami, Stanley Kubrick traktował go bardzo protekcjonalnie podczas zdjęć. Wcielający się w Danny’ego Torrance’a aktor był wtedy przekonany, iż gra w dramacie, a nie w horrorze. Nie uczestniczył także w momencie kręcenia sceny, w której Wendy ucieka przed Jackiem z dzieckiem na rękach. Shelley Duvall trzymała wtedy kukłę. Prawdy dowiedział się kilka lat później, kiedy obejrzał okrojoną wersję filmu. Oryginalną wersję obejrzał 11 lat po zdjęciach, czyli kiedy sam miał 17.
• Nakręcenie kultowej sceny z okrzykiem Nicholsona „Here’s Johny” zajęło 3 dni a podczas tego procesu zużyto 60 drzwi. Początkowo miały być w tym celu wykorzystane drzwi łatwe do zniszczenia. Kubrick nie wiedział jednak, że Nicholson pracował kiedyś w straży pożarnej. Widząc, jak aktor radzi sobie z lekkimi drzwiami, reżyser nakazał wykonanie mocniejszych. Owa scena zajęła I miejsce w plebiscycie na najbardziej przerażającą scenę w historii. Organizatorem plebiscytu była brytyjska stacja telewizyjna, a miało to miejsce w roku 2003. Z kolei cytat: „Here’s Johnny” zajął 68 miejsce w rankingu na najlepsze kwestie filmowe zorganizowanym przez Amerykański Instytut Filmowy w 2005 roku. Niewiele brakowało, a scena w ogóle nie znalazłaby się w filmie. Obejrzyjmy tą sekwencję jeszcze raz:

https://www.youtube.com/watch?v=WDpipB4yehk

• W okresie, w którym kręcono ten film, zakazane było pokazywanie krwi w zwiastunach dopuszczonych dla wszystkich przedziałów wiekowych. Kubrickowi udało się jednak przekonać członków komisji MPAA, że płyn, który wylewa się z windy w kilku scenach jest zardzewiałą wodą. Zwiastun powstawał przez rok, gdyż według reżysera używana czerwona farba nie imitowała krwi wystarczająco dobrze.
• Żeby utrzymać Nicholsona w podburzonym nastroju, karmiono go kanapkami z serem, których nienawidził.
• Podczas zdjęć scenariusz był zmieniany tak wiele razy, że Nicholson w końcu przestał go czytać. Każdego kolejnego dnia sprawdzał tylko część, którą miał wtedy zagrać.

• Scenę, w której Jack odbija od ścian tenisową piłkę wymyślił sam Nicholson, a w scenariuszu napisane było tylko Jack nie pracuje.
• Grający Larry’ego Durkina, Tony Burton pewnego razu przyniósł na plan szafy z chęcią zagrania z kimś partyjki podczas przerwy od kręcenia. Kubrick, który w młodości grał w nie za pieniądze zauważył zestaw i wstrzymał produkcję na jeden dzień w celu rozegrania serii z Burtonem. Temu udało się wygrać zaledwie raz, lecz reżyser podziękował tak wymagającemu przeciwnikowi, którego mu brakowało od jakiegoś czasu.

• Anjelica Huston, ówczesna partnerka Nicholsona przyznała, że w związku z przebywaniem na planie do późna, aktor wracał do domu bardzo zmęczony, rzucał się na łóżko i zasypiał od razu. Z kolei Shelley Duvall z powodu nerwowego wycieńczenia cierpiała na chorobę somatyczną oraz traciła włosy. Przez odwodnienie na planie musiała być stale zaopatrywana w wodę.
• Podczas przesłuchania Danny Lloyd wymyślił ruszanie palcem i mówienie do niego. Pomysł chłopca postanowiono wykorzystać w filmie.
• Stephen King, autor książkowego pierwowzoru był mocno rozczarowany finalną wersją filmu. Według niego ten film jest jak ogromny, piękny cadillac bez silnika pod maską. Możesz w nim usiąść i cieszyć się zapachem skórzanej tapicerki, ale nie możesz nim nigdzie pojechać. Ja zrobiłbym to zupełnie inaczej. Prawdziwym problemem jest to, że Kubrick postanowił zrobić horror, nie rozumiejąc w ogóle tego gatunku. Wszystko w tym filmie aż krzyczy na ten temat, od początku do końca, od rozwiązań fabularnych po scenę finałową. Głównym powodem jego niezadowolenia była obsada: Jack Torrance w wydaniu Kubricka wydaje się szaleńcem już od pierwszych scen, a Shelley Duvall w roli Wendy to jedna z najbardziej mizoginicznych postaci w historii kina. Ona jest tam tylko po to, aby wrzeszczeć i zachowywać się jak idiotka. To nie kobieta, o której pisałem w Lśnieniu. Kingowi nie podobało się również, że problem alkoholizmu został w filmie potraktowany po macoszemu. Kilkanaście lat później zdecydował się na powstanie miniserialu bliższego powieści. Prawa do remaku posiadał jednak Kubrick, który wymusił na nim podpisanie prawnie wiążącej umowy, wedle której pisarz miał przestać krytykować publicznie jego dzieło.

• Stanley Kubrick od samego początku postawił na nieśmiałą i zależną wersję Wendy Torrance w wykonaniu Shelley Duvall. Z kolei Nicholson po przeczytaniu powieści polecił reżyserowi Jessicę Lange, mówiąc że idealnie pasuje do książkowego opisu bohaterki. Kubrick ostatecznie przekonał go do swojej wizji. Aktor kilka lat później powiedział w wywiadzie dla Empire, iż Duvall była fantastyczna i nazwał jej kreację na planie najtrudniejszą aktorską robotą, jaką kiedykolwiek widział. Sama Shelley przyznała, że praca z Kubrickiem była doświadczeniem, którego by nie wymieniła na żadne inne, lecz na pewno nigdy go nie powtórzyła.
• Znana z filmu wizja bliźniaczek została zapożyczona z fotografii Identical Twins autorstwa Diane Arbus.

• Jako wizerunek hotelu Overlook wykorzystano Hotel Timberline Lodge znajdujący się w Oregonie. Właściciele budynku w obawie przed niechęcią klientów do zamieszkania w pokoju 217, poprosili Kubricka o zmianę jego numeru na 237, którego nie ma w Timberline.

• Śnieg wykorzystany w finalnych scenach filmu został zrobiony z 900 ton soli oraz styropianu. Został on również wykorzystany w scenach na planecie Hoth w piątej części Gwiezdny Wojen.
• Sceny zostały kręcone w kolejności chronologicznej.

• Lśnienie pobiło rekord Guinessa w kategorii ilość powtórzeń scen dialogowych. Kubrick znany ze swojego perfekcjonizmu zażądał 127 ujęć sceny z kijem baseballowym i Shelley Duvall.

• Przed kręceniem filmu, Kubrick polecił obsadzie obejrzenie Głowy do wycierania, Dziecka Rosemary oraz Egzorcysty.
• Scena w której Dick Halloran lśni została powtórzona około 120 razy. W pewnym momencie grający postać, Scatman Crothers nie wytrzymał, upadł na ziemię i klęcząc pytał reżysera: Czego pan chce, panie Kubrick?! Innym razem po 40 próbie nakręcenia sceny, gdzie Jack Torrance uderza Dicka siekierą, Nicholson wymusił na reżyserze zaprzestanie kolejnych powtórek ze względu na wiek Crothersa (70 lat).

• Podobno w czasie, kiedy powstawał film Stanley Kubrick okazjonalnie dzwonił do Stephena Kinga o godzinie 3:00 z zapytaniem, czy wierzy w Boga. Kiedy Spielberg zapytał o to reżysera, ten zaprzeczył. Czy wersja Kinga jest taka sama?
• Stephen King do dzisiaj nie potrafi zrozumieć, dlaczego widzowie uznają kubrickową adaptację Lśnienia za straszną.
• Powstało około 300 wersji plakatu, zanim Kubrick był w pełni usatysfakcjonowany.

• Mimo, że film dostał pozytywne recenzje, dostał dwie nominacje do Złotych Malin: za najgorszą reżyserię oraz najgorszą aktorkę, czyli Shelley Duvall. Nie został jednak nagrodzony.
• Muzyka często była grana na planie, żeby młody Danny Lloyd mógł wczuć się w konkretną scenę.

• Według Vivian Kubrick, sekretarka Stanleya spędziła tygodnie, o ile nie miesiące pisząc zdanie All work and no play makes Jack a dull boy, które jest angielska wersją naszego Nie samą pracą człowiek żyje, niezliczoną ilość razy. Reżyser pomyślał również o obcojęzycznych wersjach sentencji:  włoskiej (Il mattino ha l’ oro in bocca – Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje), niemieckiej (Du heute kannst besorgen, das verschiebe nicht auf Morgen – Nie odkładaj do jutra tego, co możesz zrobić dzisiaj), hiszpańskiej (No por mucho madrugar amanece más temprano – Praca nie zając, nie ucieknie) oraz francuskiej (Un ‚Tiens’ vaut mieux que deux ‚Tu l’auras – Lepszy wróbel w garści, niż gołąb na dachu).

• Początkowo film kończył się inaczej. Po ujęciu zamarzniętego Jacka, zobaczyć można było policjantów na zewnątrz hotelu. Następnie akcja filmu przenosi się do szpitala, gdzie Wendy odpoczywa na łóżku, a Danny bawi się w poczekalni. Do pokoju wchodzi Ullman, właściciel hotelu, informujący, że nie znaleziono ciała Jacka. Wręcza także Danny’emu piłkę – tę samą która wcześniej „zaprowadziła” chłopca do pokoju 237. Odchodzi, śmiejąc się po czym kamera pokazała nam korytarz ze zdjęciem z 1921 roku na końcu. Kubrick usunął alternatywne zakończenie tydzień po premierze filmu. Oto co się z niej zachowało:

https://www.youtube.com/watch?v=4BMGq1c5YNU

• Shelley Duvall była tak bardzo pod wrażeniem gry Nicholsona, że autentycznie się go bała.
• W każdej scenie, w której Jack Torrance rozmawia z duchem występuje lustro. Wyjątkiem jest sekwencja w spiżarni.

• Wnętrze hotelu Overlook zostało w całości stworzone w angielskim Elstree Studios. Wliczamy w to również salon Colorado, w którym Jack pisał na maszynie. Z powodu ogromnej temperatury generowanej przez światło o łącznej mocy 700 000 watów potrzebnej do wyemitowania światła dziennego, pomieszczenie stanęło w płomieniach. Całe szczęście nakręcono już w nim wszystkie potrzebne sceny. Plan odbudowano z kilkoma zmianami, między innymi wyższym sufitem. Posłużył on później jako Studnia Dusz podczas kręcenia Poszukiwaczy zaginionej Arki Stevena Spielberga.

• Nakręcenie sceny , w której Jack ściga syna w labiryncie zajęło ponad miesiąc. Członkowie ekipy  często gubili się w korytarzykach. Musieli więc posługiwać się krótkofalówkami.
• Mimo, że film zebrał pozytywne recenzje, dostał dwie nominacje do Złotych Malin: za najgorszą reżyserię oraz najgorszą aktorkę, czyli Shelley Duvall. Nie został jednak nagrodzony.
• I na zakończenie, takie perełki zza kulis:

https://www.youtube.com/watch?v=8o-n6vZvqjQ

https://www.youtube.com/watch?v=FQVvHj2dwK4

https://www.youtube.com/watch?v=nZ33EA8xfcU

Źródła: imdb.com oraz youtube.com / Ilustracja wprowadzenia: mat. prasowe